Plastic is een materiaal dat in veel aspecten van het dagelijks leven voorkomt, van kleding en auto’s tot mobiele telefoons, waterflessen en voedselcontainers. Nieuw onderzoek heeft echter de bezorgdheid over de mogelijke impact op de menselijke gezondheid vergroot. Voor het eerst hebben wetenschappers in de Verenigde Staten microplastics—kleine plastic fragmenten—gedetecteerd in menselijk hersenweefsel. Deze studie, hoewel nog in afwachting van onafhankelijke verificatie, wordt door de media als verontrustend en zorgwekkend beschreven.
Wat zijn microplastics en hoe beïnvloeden ze ons? Microplastics zijn kleine deeltjes die ontstaan door de afbraak van grotere plastic voorwerpen. Ze worden typisch gedefinieerd als kleiner dan vijf millimeter, met sommige deeltjes te klein om met het blote oog te zien. Ondanks hun minuscule grootte zijn ze wijdverspreid in het milieu en zijn ze aangetroffen in verschillende drinkwaterbronnen en dagelijkse voedingsmiddelen. Deze constante en langdurige blootstelling aan microplastics maakt hun potentiële impact op de menselijke gezondheid tot een ernstige zorg. Hoewel onderzoek naar hun effecten nog beperkt is, breidt het zich gestaag uit.
Details van de baanbrekende studie De recente studie onderzocht 51 monsters die tijdens routinematige autopsies in Albuquerque, New Mexico, waren verzameld, met focus op de lever-, nier- en hersenweefsels van zowel mannen als vrouwen. Vanwege de kleine grootte van deze deeltjes gebruikten onderzoekers geavanceerde instrumenten om de chemische samenstelling van microplastics in de monsters te identificeren in plaats van te proberen ze met traditionele microscopen te bekijken.
De bevindingen van de studie waren verrassend: de concentratie van microplastics in hersenweefsel was tot 30 keer hoger dan in de lever- en niermonsters. Deze ontdekking leidde onderzoekers tot de hypothese dat de hoge bloedstroom in de hersenen mogelijk meer plasticdeeltjes naar de hersenen vervoert, of dat de lever en nieren beter uitgerust zijn om externe toxines te verwerken. Bovendien zou het gebrek aan regelmatige cellulaire vernieuwing in de hersenen kunnen leiden tot een gemakkelijkere accumulatie van plastics dan in andere organen.
De studie toonde ook een significante toename van de aanwezigheid van microplastics in hersenmonsters, die met ongeveer 50% steeg tussen 2016 en 2024. De gevonden microplastics bestonden voornamelijk uit polyethyleen, een veel geproduceerd plastic dat wordt gebruikt in artikelen zoals flesdoppen en plastic zakken. Hoewel deze studie de eerste is die microplastics in menselijk hersenweefsel detecteert, wordt deze nog steeds als een “pre-print” beschouwd en is nog niet door andere wetenschappers beoordeeld of gevalideerd.
Hoe komen microplastics in de hersenen? Microplastics komen doorgaans het menselijk lichaam binnen via de consumptie van verontreinigd voedsel en water. Eenmaal binnen kunnen ze het darmmicrobioom verstoren, wat leidt tot ontsteking en een reeks gezondheidsproblemen in het hele lichaam, inclusief de hersenen. Deze verbinding, bekend als de “darm-hersen-as”, is cruciaal om te begrijpen hoe deze deeltjes de gezondheid kunnen beïnvloeden.
Mensen kunnen ook luchtgebonden microplastics inademen, die vervolgens in de bloedbaan terechtkomen en naar verschillende organen reizen. Vorige studies hebben microplastics aangetroffen in menselijke ontlasting, gewrichten, lever, voortplantingsorganen, bloedvaten en harten. Onderzoek naar wilde vissen en laboratoriummuizen heeft aangetoond dat ingeslikte microplastics uit de darm in het bloed kunnen migreren en de hersenen kunnen bereiken.
Om in hersenweefsel te komen, moeten microplastics de bloed-hersenbarrière passeren, een laag cellen die is ontworpen om de hersenen te beschermen tegen schadelijke stoffen in het bloed. Hoewel dit zorgwekkend klinkt, is het niet geheel onverwacht, aangezien microplastics ook zijn aangetroffen in andere menselijke weefsels, waaronder urine, testikels en placenta.
Potentiële gezondheidsrisico’s: wat weten we tot nu toe? De volledige impact van microplastics op de menselijke hersengezondheid is nog onbekend. Laboratoriumexperimenten suggereren dat ze ontsteking kunnen verhogen, hersencellen kunnen beschadigen, genexpressie kunnen veranderen en zelfs de hersenstructuur kunnen wijzigen. Naast de fysieke aanwezigheid van de plastic deeltjes zelf, zijn er zorgen dat microplastics milieuverontreinigende stoffen of bacteriën naar en door het lichaam kunnen dragen.
Chemische stoffen in plastics, zoals bisfenol A (BPA), een bekende hormoonverstoorder, zouden uit de microplastics kunnen lekken en in het lichaam kunnen komen. Gezien de kleine omvang van microplastics en de grote verscheidenheid aan verschillende plasticsoorten—meer dan 13.000 chemicaliën zijn geïdentificeerd in plastic producten—is het bestuderen van hun effecten uitdagend. Bovendien kunnen milieu- en spijsverteringsprocessen deze plastics afbreken, wat laboratoriumstudies bemoeilijkt.
Onderzoekers onderzoeken hoe deze factoren het gedrag van microplastics in het lichaam beïnvloeden en of het verbeteren van de darmgezondheid via voeding of probiotica de opname in de bloedbaan zou kunnen verminderen, wat mogelijk voorkomt dat ze naar andere organen verspreiden.
Hoe uw blootstelling aan microplastics minimaliseren Microplastics zijn nu zo wijdverspreid in het milieu dat het bijna onmogelijk is om blootstelling volledig te vermijden. Totdat er meer wetenschappelijk bewijs beschikbaar is, kunnen individuen echter stappen ondernemen om hun blootstelling aan plastic te verminderen. Het vermijden van plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik, vooral voor voedsel en dranken, en het vermijden van het opwarmen van voedsel in plastic containers zijn eenvoudige maar effectieve maatregelen. Daarnaast kan het minimaliseren van blootstelling aan synthetische vezels in kleding en huishoudelijke artikelen helpen om de aanwezigheid van microplastics in het dagelijks leven te verminderen.
