We staan op de rand van klimaatverandering, waarbij de aarde elk jaar opwarmt en de temperatuurstijgingsdrempel overschrijdt die in de Overeenkomst van Parijs is vastgesteld, namelijk om de temperatuurstijging “ruim onder” 2°C ten opzichte van de pre-industriële niveaus te houden.
Deze temperatuurstijging zou een catastrofale impact op de planeet hebben en zou leiden tot afwijkingen in de weersomstandigheden, met een significante stijging van de zeespiegel en tegelijkertijd ernstige droogtes op andere plaatsen.
De vraag is wat er ten grondslag ligt aan dit probleem. Het simpele antwoord zou de vastlegging van warmte zijn, door verschillende redenen, of het nu gaat om broeikasgasemissies of de betonwouden die we voor onszelf hebben gebouwd en die het warmtebudget van de aarde hebben beïnvloed.
De meest directe bedreiging voor ons ecosysteem wordt vertegenwoordigd door iets kleur- en geurloos dat de capaciteit heeft om enorme hoeveelheden warmte in de atmosfeer vast te houden: methaan, of CH4.
Hoewel de focus ligt op de koolstofemissies, is het interessante feit dat methaan bijna 84 keer zoveel warmte vasthoudt als CO2, en de belangrijkste bron zijn de emissies van fossiele brandstoffen. Het enige verschil is dat methaan in de atmosfeer in ongeveer een decennium verdwijnt, terwijl koolstof eeuwen nodig heeft om hetzelfde proces te doorlopen. Daarom blijft koolstof de belangrijkste bijdrage aan de opwarming van de aarde, maar methaan kan, zelfs met zijn korte levensduur, catastrofale gevolgen hebben en is verantwoordelijk voor bijna een derde van de wereldwijde opwarming sinds de industriële revolutie.
Belangrijkste bronnen van methaanemissies
Methaan kan inderdaad afkomstig zijn van natuurlijke bronnen, zoals moerassen, inclusief permafrost. Permafrost is bevroren grond die koolstof bevat van afgebroken planten en dieren die honderden duizenden jaren oud zijn.
Naarmate de wereldwijde temperaturen stijgen door klimaatverandering, begint deze permafrost te ontdooien. Dit proces geeft de koolstof die in het ijs is opgeslagen vrij, voornamelijk als CO2 en methaan.
Echter, menselijke activiteiten dragen bij aan 60% van de methaanemissies in de atmosfeer. Dit omvat methaan van landbouwbronnen—zoals boeren, winden en meststoffen van koeien—alsook van afbraak van afval op stortplaatsen en emissies uit de energiesector.
Hoe komt methaan vrij bij energieproductie?
Het grootste deel van de energie die we consumeren is in de vorm van olie en gas, en dit zijn ook de belangrijkste bronnen van methaanemissies in de energiesector. Dit broeikasgas ontsnapt tijdens het productie-, opslag- en transportproces, en de meeste van deze emissies gebeuren onbedoeld door defecte apparatuur en lekkages.
Bovendien ontsnapt methaan ook naar het milieu wanneer oliebedrijven boren naar olie en soms ook aardgas vinden. Om van dit extra gas af te komen, hebben ze twee belangrijke opties:
Gasverbranding: Dit is als het in brand steken van luchtbellen. Het gas wordt verbrand en verandert in een ander gas genaamd CO2. Deze CO2 komt in de lucht terecht, maar soms ontsnapt er nog een deel van het oorspronkelijke gas.
Venting: Dit is als het laten ontsnappen van enkele luchtbellen zonder ze te laten knappen. Het gas wordt rechtstreeks in de atmosfeer vrijgegeven. Dit kan gebeuren omdat het verwerken of verplaatsen van gas duur of lastig kan zijn, of soms om alles veilig te houden en te voorkomen dat er te veel druk opbouwt.
Hoe kunnen we deze emissies in de gaten houden?
Soms ligt de oplossing in eenvoudige dingen; olie- en gasbedrijven kunnen hun emissies gemakkelijk met 75% verminderen door gewoon lekkages te repareren en eenvoudige leidingen aan te leggen, volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA).
Bovendien heeft de Europese Unie wetten aangenomen die nu vereisen dat dergelijke bedrijven hun methaanemissies monitoren door routinematige maatregelen te volgen om lekken te verminderen, en ze hebben ook een termijn van 15 dagen vastgesteld om het probleem op te lossen.
De nieuwe regelgeving heeft strikte limieten gesteld aan het afbranden en het afblazen van gas. Bedrijven mogen gas alleen afblazen als er een ernstig veiligheidsprobleem is. Het afbranden, waarbij gas wordt verbrand, is alleen toegestaan als het niet mogelijk is om het gas weer in de grond te pompen op de locatie of naar een andere locatie te verplaatsen.
